Verslag groep 71 Argentinië

Buenos Aires, Argentinië

Trainingsdata: 3, 17, 24 en 31 mei 2015

Door Christien Oudshoorn

Zwakke economie

In 2001 maakte Argentinië een diepe economische crisis door. Lange tijd was de peso gekoppeld aan de dollar; toen die koppeling wegviel, kreeg Argentinië te maken met hyperinflatie en een politiek machtsvacuüm. Daarna is Argentinië, grotendeels dankzij de hoge sojaprijzen, langzaam opgekrabbeld uit het dal. Sinds 2013 is de inflatie echter weer erg hoog en staat het land op de grens van bankroet. Werkloosheid en corruptie zijn wijdverspreid en de sociaal-economische verschillen zijn enorm.

Geen liefdadigheid maar werk

La Juanita is een wijk in La Matanza, een grote sloppenwijk in het zuidwesten van Buenos Aires. De straten zijn grotendeels onverhard, er is veel zwerfvuil en er wonen veel immigranten uit Bolivia en Paraguay. Mensen die in de stad werken, hebben een reistijd van ongeveer drie uur -enkele reis- om bij hun werk te komen. Als reactie op de toenemende afhankelijk van veel Argentijnen van sociale uitkeringen, heeft een groep mensen uit de wijk in 2001 besloten hun uitkering zelf stop te zetten; ze wilden geen liefdadigheid maar werk! Rond die tijd de coöperatie ‘La Juanita’ opgericht. Van daaruit is een sociale bakkerij opgezet, later zijn daar een textielatelier en een computerwerkplaats bij gekomen. Een deel van het geld dat verdiend wordt met de coöperatie wordt gebruikt voor de lagere school die ze hebben opgericht.

Een eer

Silvia Flores is de bevlogen leider van de coöperatie. Zij leeft voor haar wijk en organisatie en is een groot voorbeeld voor veel mensen. Ik vond het een ongelofelijk eer om met haar samen te werken.

Harde werkers met hart voor de wijk

Veel van de deelnemers zijn afkomstig uit Paraguay en Bolivia en hebben weinig vooropleiding; veelal alleen lagere school. Het zijn mensen die vooral in de praktijk geleerd hebben en zo hun eigen specifieke manier hebben om de dingen te begrijpen. De meesten werken hard en maken veel uren, om zo in hun levensonderhoud te voorzien. Daarnaast zetten ze zich in voor verbetering van de leefomstandigheden in hun wijk. Veel deelnemers zijn leiders van buurtorganisaties. Immigranten die Argentinië binnen komen, gaan vaak op slechte stukken grond wonen, waarvoor ze geen papieren hebben. Vaak zijn het gebieden die regelmatig overstromen en waar weinig tot geen basisvoorzieningen zijn. Voor een deel bestaat het werk van de buurtverenigingen uit lobbyen bij de overheid en voor een ander deel uit het begeleiden en organiseren van de buurtbewoners.

Een nieuwe kijk op dingen

De groep is ontzettend gemotiveerd om te leren. Dit is belangrijk, omdat ze de thema’s in het begin behoorlijk lastig vinden. Op de verschillende trainingsdagen herhaal ik steeds bepaalde dingen en breng ik verdieping aan. Zo beginnen langzaam maar zeker de kwartjes te vallen.

De eerste trainingsdag hebben we het bijvoorbeeld over ‘vragen stellen’. Het idee dat je een ander verder kan helpen door vragen te stellen, is voor de meesten nieuw. Ze hebben veel moeite met onderscheid maken tussen een vraag (‘Wat denk je dat je het beste kunt doen?’) en een voorstel (‘Wat zou je ervan denken om…….’).

Omdat de deelnemers allemaal behoorlijk praktijkgerichte ‘doeners’ zijn, oefenen ze veel met bijvoorbeeld rollenspellen. Veel van hen hebben sterk de neiging om problemen voor anderen op te willen lossen en instructies te geven. Ze worden zich er door de training van bewust dat dit anderen in hun organisatie passief kan maken. We oefenen dus veel met alternatieve manieren van aansturen. En ook met het omgaan met conflicten.

Oefenen in de praktijk

Voor deze training werk ik met een wat ander format dan normaal, namelijk op zondagen. Hierdoor missen de deelnemers geen werkdagen en lopen ze geen inkomsten mis. Ook biedt dit hen de mogelijkheid om het geleerde meteen in praktijk te brengen. Na iedere trainingsdag gaan ze met een concrete oefenopdracht naar huis, en reflecteren daar de volgende les op.

Velen oefenen met hun partner en kinderen. Vooral het stellen van vragen en het Luisteren-Samenvatten-Doorvragen passen ze vaak toe. De meeste deelnemers hebben een slechte concentratie. Ze vinden het in het begin ongelofelijk moeilijk om een antwoord samen te vatten, omdat ze vaak alweer vergeten waren wat ze gevraagd hadden en niet goed opletten tijdens het antwoord. Door de training heen zie ik ze bewuster worden, en zijn ze over het algemeen beter in het observeren van zichzelf (kritische zelfreflectie) en van de ander (begrijpen en onthouden wat de ander zegt en feedback geven).

De training stimuleert de deelnemers zichtbaar om nieuwe of bestaande projecten op te pakken. Een vrouw die verantwoordelijk is voor een tweedehandsmarkt is tijdens de training begonnen met het opzetten van een speelplaats voor kinderen op die markt en de directrice van een coöperatie heeft in de loop van de training een nieuwe opzet gemaakt voor hun naai-werkplaats. Ook maken verschillende deelnemers al tijdens de training afspraken om met elkaar te gaan samenwerken.

Meer training

Ik vond het ongelofelijk leuk om deze training te geven. Ik moest me voortdurend aanpassen en zoeken naar goede manieren om de thema’s over te dragen. Het was een beetje een puzzel om me in hen te verplaatsen en zo goed mogelijk in te schatten welke vaardigheden ze nodig hadden en hoe ze die het beste konden leren.

Het was ook heel fijn om te merken hoe ontzettend blij ze waren met deze training. De overgrote meerderheid had nog nooit eerder zoiets meegemaakt en het was duidelijk dat de oefeningen die we deden veel bij ze losmaakten. Ze willen heel graag meer training. Verschillenden hebben aangegeven een volgende Libre training te willen organiseren, zodat anderen in hun omgeving dezelfde ervaring kunnen hebben en zodat zij zelf een vervolgtraining krijgen.